Opduwer Trochwrotter

Er stond al een tijdje nog een Kromhout M0 te koop op speurders.nl en ik had al eens contact gehad met de eigenaar, gewoon omdat er niet zo vreselijk veel M-nullen zijn. Eén motor leek me in eerste instantie echter wel genoeg. De motor is afkomstig uit een pakschuit en is bijna helemaal nagekeken. Hier is de eeste startpoging:

In november biedt hij me de motor nog eens aan, voor een vriendenprijsje. De keerkoppeling is in elk geval in betere staat dan die van mijn motor en hij verkoopt hem liever aan een iemand die de motor weer gaat gebruiken dan aan een handelaar. Het is voor mij een moeilijke beslissing want aan de ene kant is het een kans die ik niet snel weer zou krijgen maar aan de andere kant is mijn geld daarna echt op. Uiteindelijk zijn we (Heit als chauffeur met E-rijbewijs) begin december naar Alphen aan de Rijn gereden en daar de motor met twee takels (die het maar net aankonden) van het karretje op mijn testbok getakeld. Ik heb aangegeven de motor alleen mee te willen nemen als ik hem heb zien draaien maar het starten valt niet mee. Na een uur stoken en proberen hebben we alleen wat knallen uit de uitlaat ala Onslow’s auto (uit “Keeping up appearances”) weten te produceren. Volgens mij moet het wel iets simpels zijn en met twee motoren kan ik gewoon onderdeel voor onderdeel omruilen om het probleem te vinden. Aldus nog wat korting bedongen en de motor ingeladen. Dat gaat ook nog maar net goed, de motor belandt bijna op de kop op de vloer als een touwtje losschiet. We zijn zaterdag pas laat thuis dus ik heb het uitpakken tot de volgende dag uitgesteld. Ik ben de enige die zijn sinterklaaskadootje met de heftruck moet lossen. Het motornummer is 5117 en hij is dus nieuwer dan de andere motor (met nummer 3072). Hij heeft ook een nieuwer type koelwaterpomp maar verder zijn er maar weinig verschillen.

Het startprobleem is inderdaad snel gevonden, de verstuiver omgeruild en hij start zomaar. Ik moet hem alleen al na een paar tellen weer uitzetten omdat het koelwater langs de gloeiplaat naar buiten komt. De knik in de afvoerslang zal het ook wel geen goed gedaan hebben. Ik heb het geprobeerd te repareren met een nieuwe pakking (er zit een soort vetkoord tussen) maar dat blijkt weinig te helpen. Waarschijnlijk moet een randje onder de gloeiplaat opgelast worden.

Waterlekkage na de eerste startpoging

De kop in onderdelen, zoeken naar het probleem

Een andere oplossing is de kop met die van mijn andere motor omruilen, wat beter aansluit bij mijn vaardigheden (in plaats van gietijzer oplassen). De kop van de oude motor zit alleen wel goed vast en er is wat geweld voor nodig om de kopmoeren en de kop zelf los te krijgen wat de koppakking niet overleeft. Daarna moet het dak van de boot ook nog weer los om de kop eraf te krijgen dus al met al weer meer werk dan ik gedacht had.

Nieuwe motor onthoofd

De tijd is echter goed besteed:

De motor mist nog wat pakkingen in de uitlaatleiding dus gelukkig heb ik nog wat liggen. Daarnaast ruil ik de keerkoppelingshendel om want deze die origineel op de motor zit past niet goed bij mij in de kuip en de koppelingsflens op de uitgaande as want de oude heeft een pasrand waar de koppelingsflens op de schroefas in valt en het aftapventiel onder het carter omdat ik per ongeluk die die bij deze motor hoort in Alphen aan de Rijn heb laten liggen. Die is inmiddels opgestuurd.

Pakking gemaakt. Hmm, ben ik niet wat vergeten?

Vlak voor de kerstdagen ruil ik de motoren in de boot om, “oude” eruit en “nieuwe” erin. Dit betekent ook een nieuwe uitlijnsessie. Natuurlijk komen de gaten voor de fundatiebouten niet overeen en met de kernboormachine kom ik er niet bij. Ik pruts een boutje door een kernboor heen zodat ik die in de accuboormachine kan klemmen. De accuboormachine heeft eigenlijk niet genoeg vermogen hiervoor maar het hoeft ook niet snel, het gaat zowieso sneller dan met een vijl in elk geval.

Er moest dus een schroef komen met meer spoed, de oude bijstellen van ongeveer 15 naar 23 duims spoed leek mij wat teveel van het goede dus ben ik gaan kijken naar een andere schroef. Op marktplaats moet het maar net even treffen dat net iemand een schroef van de juiste maat aanbied en dit keer trof het niet. Jooren had wel een kerstaanbieding van 20% korting op een nieuwe schroef. Een nieuwe schroef is heel duur dus 20% is een heleboel geld bespaard (zou Mem zeggen). In elk geval de centjes geteld en een nieuwe vierblads 24″ x 23″ schroef besteld die een week later bezorgd werd, goed verpakt in een grote doos.

Nieuwe schroef uitpakken

Nieuwe versus oude schroef

Wat glimt hij mooi, eigenlijk zonde dat hij straks onder water zit.

Het roerblad weer teruggeplaatst

Ik wilde liever geen gat door mijn nieuwe as boren om de moer te borgen dus heb ik een stukje strip op de kopse kant van de as en de moer gelast. Gaat nooit uit zichzelf los, de schroefdraad is onbeschadigd en de as is niet verzwakt. Het nadeel is dat je een haakse slijper (of minstens een ijzerzaag en veel geduld) nodig hebt om de schroef te kunnen verwijderen, maar dat zien we dan wel weer…

Dit was de eerste van twee grote aankopen eind 2012 die ‘Swalker Heavy Industries’ naar de rand van faillissement brachten.

(Pssst, schroefje kopen: www.marktplaats.nl/a/watersport-en-boten/bootonderdelen/m630912517-schroef-60-cm-rechts.html)

Ik ben bezig de website bij te werken en heb wat nieuwe verhaaltjes geschreven, maar om de chronologische volgorde intact te houden heb ik de publicatiedatums aangepast dus ze staan niet bovenaan.
“Nieuw” zijn:

• Het roer om
• Kleine bootkar reparatie
• Koekoek
• Koelwater
• Proeftewaterlating (was: Kleine update)
• Vaste vloer onder de voeten
• Kleurtjes
• Dieseltank

httpv://www.youtube.com/watch?v=CTskD_QT3pw

Het lekje dat ik vond bij de eerdere proeftewaterlating was toch wat serieuzer dan ik dacht, er viel een flink stuk staal uit het achterspant boven de schroef toen ik er een klap met de hamer op gaf. Verder was er gelukkig niets structureel mis dus kon ik gerust de boot verder afmaken. Vooral de gewichtsverdeling heb ik mij zorgen over gemaakt maar dat viel dus alles mee. Ik moet alleen het gewicht van de uitlaat + stuurman + koelwater aan stuurboord compenseren.
Belangrijkste conclusie uit deze proefvaart is dat de huidige schroef veel te licht is. De motor hoeft nauwelijks te werken maar ik krijg de snelheid niet boven één hectometerpaaltje per minuut (oftewel 6 km/uur) en dan is er nog nauwelijks een boeg- of hekgolf. Volgens mijn meetpoging heeft deze schroef een spoed van 15″, terwijl volgens de meeste rekenprogrammaatjes en spreadsheets een spoed van 23″ nodig is. Dat scheelt de helft. De boot staat nu dus weer op de wal in afwachting van een andere schroef. Er zijn nog wat kleine dingen die nog afgewerkt moeten worden, zoals handgrepen aan de schoorsteen, een vlagstandaard en de rest van de boutjes van het dak. Ik vind de motor ook nog steeds niet mooi regelmatig lopen dus daar kan ik ook nog aan prutsen.

Te water zonder ballast.

Er moeten nog wat verslagjes gemaakt worden van de werkzaamheden van afgelopen zomer voor de trouwe fans en andere zeikerts. Hier ben ik mee bezig, zie . Ik pas de publicatiedatums aan zodat de chronologische volgorde in elk geval klopt.

Voor testdoeleinden heb ik een klein tankje op de motor gemaakt (afkomstig van een waterpompje) maar dat moet natuurlijk anders. Nou heb ik uit de oude situatie nog de platte 30 liter dieseltank overgehouden en het plan is altijd geweest om deze opnieuw te gebruiken. Het blijkt alleen dat ik deze tank nergens kwijt kan, tenminste als ik hem hoger dan de brandstofpomp wil plaatsen en dat lijkt me goed idee zodat de diesel met behulp van de zwaartekracht naar de motor kan stromen. Logische plaatsen zoals onder het voor- of achterdek vervallen daarmee. Hieronder op de foto nog een optie, maar aan die locatie zitten zoveel nadelen dat ik toch maar een andere oplossing moet bedenken.

Hmm, nee, dat wordt niks

Ik had nog een praktisch nieuw 25 liter tankje van een compressor liggen die, verbouwd als brandstoftank, aan het voorste wandje van de roef onder het grote luik kan hangen. De oude platte tank past hier niet vanwege zijn grote lengte en breedte. Ten behoeve van de ombouw heb ik wel een kant van de ketel afgezaagd en vervangen door een flens om de binnenkant schoon te kunnen maken. Dat is ook wel nodig want hier zit al aardig wat roest in, men vond het in China kennelijk niet nodig hier iets van bescherming op te smeren. Ik ga ervan uit dat het roesten wel ophoudt als hij met diesel gevuld is. De binnenkant schilderen doe ik niet want ik wil niet het risico lopen dat loslatende verf in de brandstofpomp of verstuiver belandt. Van de oude tank heb ik de tankdop met hals en de ontluchting hergebruikt.

Ex-compressorketeltje en tankdop van de oude tank

Op onderstaande foto is het belangrijkste (vloeistofdichte) laswerk klaar. Ik moet hier alleen nog de oude voetjes eraf zagen en een paar ophangbeugels maken.

IJzer- en laswerk zo goed als klaar

Tank in de primer

Als peilglas dient een stukje doorzichtige brandstofslang. De tuitjes van stalen buis waar deze op geklemd zit stammen weer van de oude tank die dezelfde constructie had.
De flens is gemonteerd met vloeibare pakking. Een papieren pakking was beter geweest maar pakkingmateriaal van die maten is de laatste tijd steeds moeilijker te vinden. Vloeibare pakking is toch als purschuim in de bouw: snel klaar maar niet zo netjes. En je komt het weer tegen als het weer los moet.

Zo goed als klaar

De dieseltank zit in de boot gemonteerd met een paar boutjes die nu wel aan de buitenkant zichtbaar zijn. Lassen kan namelijk niet meer omdat de boot inmiddels geverfd is.

Nu het laswerk klaar is kan ik eindelijk de rest schilderen waarmee de afwerking van de boot begonnen is. Ik heb eerst rust in het dorp verstoord door met de naaldenbikhamer de oude verf van het dek en de zijwanden te halen.

Diverse oude verflagen van het dek getimmerd met de persluchtrammelaar

Met behulp van een tekenprogramma op de computer heb ik verschillende kleuren ‘virtueel’ op de boot uitgeprobeerd. Ik heb een voorkeur voor stoere donkere kleuren, ook uit praktische overwegingen. Uiteindelijk is het dezelfde kleur paarsbruin gebleven. Daar had ik ook nog een halfvol blikje van staan, maar die heb ik niet meer gebruikt gezien die al een paar seizoenen in de boot overwinterd heeft. Dek en dak zijn stemmig zijdeglans zwart geworden. Matzwart had me ook wel wat geleken maar dat is niet kant-en-klaar te krijgen en is waarschijnlijk ook niet zo goed voor de water- en vuilafstotende kwaliteiten van de verf. Ik zag op marktplaats een opduwer staan die zo glimmend hoogglans zwart geschilderd was dat hij eigenlijk niet te zien was, je zag alleen de weerspiegeling van de fotograaf. Ieder zijn meug maar ik vind het niks. Binnenkant van de kuip is “Kromhout-bruin” geworden, tenminste zo dichtbij als de mengmachine van de DHZ-zaak in de buurt kon komen, omdat een deel van de motor met keerkoppelingshendel en stuwdruklager zich ook in de kuip bevindt. Dan past het allemaal wat beter bijelkaar.

De kuip en omstreken in de zilvergrijse primer

Onder het achterdek schilderen is geen groot plezier want je kunt er nauwelijks bij. Languit liggend en de kwast bij het puntje van de steel houdend kan ik de verste hoekjes maar net bereiken. Het gaat dan vooral om bescherming tegen roest want het werk is van buitenaf niet te zien.

De kuip in 3 kleuren

Het schilderwerk aan de buitenkant vordert

Wel mooi die matte kleur, maar dit is van condens. Het schilderseizoen is voorbij.

Na het schilderen heb ik de lichtranden heb ik van plexiglas voorzien. Het is goedkoop, onbreekbaar en gemakkelijk te bewerken maar wordt na verloop van jaren wel dof , dus dan moet het vervangen worden. Ik heb het gezaagd met de decoupeerzaag met een metaalzaagje (met fijne tandjes) en de voet voorzien van een stuk ductape tegen krassen. Aan de randen een stukje beschermfolie van het plexiglas gesneden, alleen daar waar de kit komt zodat ik de rest van het glas niet met kit besmet. Er zitten geen binnenringen meer bij de lichtranden dus de kit moet het glas beethouden.

Luikjes en lichtranden

De romp heb ik in maart 2011 nog geschilderd dus ik heb nu alleen de plekken met lasschade bijgewerkt en een nieuwe laag antifouling aangebracht. Duur spul!

Met versche antifouling

Daarna kunnen ook de nieuwe anodes gemonteerd worden. Natuurlijk zijn de strips van de anodes net te kort dus heb ze verlengd met stukjes strip van de oude anodes. Scheelt ook een paar gaatjes boren.

Anodes aanpassen

Het dak heb op zijn plaats vastgezet maar nog niet alle boutjes erin gedraaid omdat het er na de proefvaart misschien nog weer af moet. Lichtranden gemonteerd met klinknagelboutjes en kit tegen inwateren en de luikjes met RVS bouten en wat robuust en functioneel (maar misschien minder fraai) zelfgemaakt hang- en sluitwerk.

Alles in de kuip gemonteerd

Een van die dingen die nog moest gebeuren is het maken van een vloertje in de kuip, want zo direct op het rondlopende vlak staan met een draaiende schroefas naast je enkels is toch niet ideaal. De vloer komt vrij aardig uit in de hoogte, namelijk nog ruim onder het deurtje zodat die nog open kan en (net) boven de schroefas zodat er geen struikelblok dwars door de kuip gemaakt hoeft te worden om die af te dekken. Alleen voor de flenskoppeling tussen schroefas en motor moet ik wat bedenken. Hiervoor heb ik een afdekkapje uit 3 mm staalplaat gemaakt. Degelijk genoeg om op te kunnen staan (ook met 100+ kg) en toch afneembaar. Het rondbuigen gaat mooi rond een stuk telefoonpaal.

Staalplaat buigen om een paal ten behoeve van de flenskap. Voor…

…en na.

Een stukje plaat dat ik overgehouden heb van de achterwand van de roef past precies in achterkant van de kap dus daar hoef ik niet zoveel moeite voor te doen. Verder heb ik er nog twee stukjes strip aan gelast waarmee het ding op de spanten van de vloer rust.

Omdat niks recht is aan de boot is het even uitzoeken hoe de spanten van de vloer erin moeten. Voor een spant dwarsover is geen ruimte omdat de vloer maar net boven de schroefas komt. Daardoor is de spantenconstructie wat ingewikkelder geworden met een paar spantjes schuinover en twee extra steunen naar beneden.

Spanten voor vloertje uit L-profielen

De vloer zelf bestaat uit multiplex met een anti-slip laag zoals die ook wel voor aanhangwagens gebruikt wordt. Opmeten en dan uitzagen is met al die bochten en rare hoekjes eigenlijk onmogelijk en ik heb maar een plaat dus het moet in een keer goed. Daarom eerst maar een mal gemaakt uit wat restanten multiplex en spaanplaat. Daarna past het nog niet in één keer maar ik zit er niet ver naast.

Uitzagen van de vloer uit multiplex. De mal staat op de achtergrond.

De vloer kan net niet uit een stuk plaat maar dat is niet erg. Het losse plankje achteraan geeft zo mooi toegang tot de pakkingdrukker dus kan ik snel zien of die niet te warm wordt en of er water langs lekt. De vetleiding wil ik alleen niet door de vloer omhoog laten steken dus die heb ik met een 1/4 knietje opzij geleid en daarna door het kokerschot naar achteren.

De smeerpijp omgelegd met behulp van een knietje

En daarmee is het laswerk aan de boot zelf klaar.

(was: kleine update)
Nu alles technisch is aangesloten wil ik eerst een proefvaart maken zodat ik nog dingen aan kan passen zonder schilderwerk te vernielen. Het is wel spannend want er is nogal wat veranderd aan het bootje sinds hij voor het laatst water onder de kiel gehad heeft dus er kan vanalles mis zijn. De grootste zorg is de gewichtsverdeling. Zoals ik eerder vertelde is de plaats van de motor wat een gok waarbij ik vooral vertrouwd heb op de kennis van de originele scheepsbouwer die is achtergebleven in de resten van de vroegere motorfundatie. De plaats van de motor is niet iets wat ik nu nog eenvoudig aan kan passen. Ik denk dat het gewicht te ver naar voren staat omdat het gewicht van de vorige Mitshubishi-motor, het kajuitje en een kruiwagen beton uit de kuip nu ontbreken. Om dat te compenseren stop ik bijna alle oude ballast zo ver mogelijk achterin onder het achterdek. Dit blijkt (gelukkig) zwaar onnodig. Bij het in het water tillen klaagt de werfbaas al dat de boot wel erg ‘zwaar in de kont’ is en ook in het water ligt hij veel te ver achterover. Waarschijnlijk kan dus de meeste ballast er weer uit, wat goed nieuws is.

Van een proefvaart komt helaas niks terecht. Even boven de gland loopt het water wel zo hard naar binnen dat ik waarschijnlijk niet de tijd zou hebben om de motor te starten en een rondje te varen zonder natte voeten te krijgen. Andere lekken kan ik gelukkig niet vinden. Al met al heeft hij maar een minuut of 10 in het water gelegen.

Thuis alle resten teer en antifouling rond het lek maar eens goed verwijderd en al snel wordt duidelijk waar het probleem zit.

Scheurtje in achterspant

Wat ik dacht dat één stuk staal was blijkt uit verschillende stukken te bestaan waarvan het bovenste los zit. Een klap met de hamer bevestigt dit want er valt zomaar een blok staal uit waarmee het lek nu een groot gat is. Waarschijnlijk heeft het ooit wel rondom vastgelast gezeten maar is dit materiaal allemaal weggeroest.

En zo heb je een groot gat

Het opnieuw vastlassen was niet zo’n grote klus. Ik heb meteen al mijn andere laswerk in de omgeving van de schroefaskoker nog maar eens kritisch bekeken en zonodig uitgeslepen en opnieuw gedaan.

En weer dicht

De aansluitingen op de koelwaterbuis onder de boot komen precies onder de motorfundatie uit. Ik had al eerder gesteld dat dat problemen zou gaan opleveren en inderdaad heeft het een paar uurtjes denk en prutswerk gekost om hier iets op aan te kunnen sluiten. Dat de buiseinden die in de boot steken niet mooi glad zijn helpt ook niet want dat sluit alle oplossingen met vaste klemkoppelingen en snijringen uit de CV-wereld uit, alleen een koppeling van flexibel materiaal (a.k.a. slang) is een mogelijkheid. Uiteindelijk vond ik blauwe “Silicone” verloopbochten uit de autowereld die speciaal bedoeld zijn als universele koelwateraansluitingen op automotoren. Dit past perfect. Aan de andere kant zijn ze aangesloten op standaard diameter dikke koperbuis, alles vastgezet met dubbele slangklemmen. Het is de bedoeling de rest ook nog in koper uit te voeren (maar op het moment is het nog tuinslang). Ook voor wat betreft het koelwaterreservoir heb ik een snelle tijdelijke oplossing gekozen. Hier moet nog eens een RVS tankje ofzo voor komen maar voorlopig is dit een tweedehands kunststof jerrycan. De koelwaterpomp op de motor zuigt het koelwater hieruit aan en perst het door de motor, daarna door de koelbuis onder de boot door waarna het terugstroomt in het reservoir. Ik wil nog een kortsluitmogelijkheid maken zodat water na de motor (deels) direct terug kan vloeien naar het reservoir als het te koud is. Voor controle moet er dan eigenlijk ook nog een thermometer (analoog, want geen stroom aan boord) en een stromingsverklikker in het systeem, maar dat zijn plannen die allemaal wat naar de toekomst verschoven zijn. Van origine werd de motor trouwens gewoon rechtstreeks met buitenwater (kanaalwater) gekoeld.

Ik heb er niet zoveel foto’s van want het zit allemaal uit het zicht (en ziet er niet zo professioneel uit).

Voor de proeftewaterlating heb ik het systeem doorgespoeld met schoon water. Wat eruit komt is grotendeels groen-blauw en later zwart van kleur. Om het water later te vervangen door water met antivries is wat ingewikkelder want daarvoor moet het systeem eerst leeg. Er is geen aftapkraantje op de koelwaterbuis en de boot op de kop houden valt ook niet mee. Dan maar een paar gaatjes boren, water eruit laten lopen en dan weer dichtlassen.

De koelbuis melken

De koekoek is nodig omdat de motor anders niet onder het dak past. Met het vliegwiel bijna tegen het vlak zou het misschien net passen als er geen koelwaterleiding bovenuit de kop van de motor zou komen. De andere functie is het afvoeren van de warmte bij het warmstoken van de gloeikop. Ergens in een van de eerdere prehistorische updates staat nog een kartonnen model van de koekoek. Hij is uiteindelijk ietsje breder en platter geworden. De luikjes zijn gevouwen door Greijdanus Staalbouw. Dat scheelt mij in elk geval weer, anders had ik er strips of hoekprofielen aan moeten lassen.

Koekoek met versgevouwen luikjes

Mij rest alleen nog het aflassen en het maken van een paar scharnieren.

Gelast en scharnieren gemaakt

Doorwaaistand

Uithouders en raampjes staan nog op de verlanglijst. De koekoek is ten opzichte van het oude luik wat hier zat iets naar achteren verschoven en een beetje breder geworden.

Dak en koekoek hecht verbonden.

Een paar roestgaten in het dak had ik al eerder gerepareerd dus hiermee was het laswerk aan het dak klaar. De binnenkant van het dak heb ik meteen maar geschilderd zodat ik straks niet boven mijn hoofd hoef te schilderen

Gebroken wit voor wat extra licht in de boot

En zo ziet het er dan compleet uit.

Het past nog